Aanraaktherapie: massage als medicijn bij depressie
"Depression happens through the suppression of our primal expression."
Wanneer we te maken hebben met overweldiging, dreiging of hevige stress, kan ons systeem "besluiten" om zichzelf af te sluiten. Hierdoor verdoven we onze emoties en onderdrukken we onze behoeften en expressie. Dit gebeurt als een vorm van zelfbescherming en om de overweldigende gevoelens te beheersen. Dit is een briljante strategie van ons systeem om ons te beschermen. Maar: het is ontworpen om tijdelijk te zijn. Wanneer deze verdoving en onderdrukking onze chronische overlevingsstrategie worden, wordt depressie de thuisbasis waarin we leven. Met het constant verdoven, afstand nemen, dissociëren en inhouden van onszelf ontstaat een zware last. Een grote druk en een gevoel van losgekoppeld worden van ons 'zelf'. Als expressie het tegenovergestelde is van depressie, is de eerste stap om voorzichtig en langzaam weer in contact te komen met het kleinste stukje van onze expressie. Dit begint met het opnieuw verbinden met ons lichaam.
Emoties zijn als een rivier die moet stromen. Als we ze te lang tegenhouden, kunnen ze overweldigen en schade veroorzaken.
Aanraaktherapie kan een waardevolle rol spelen in het proces van emotieverwerking en weer 'leren te voelen'. Door middel van aanraking kunnen vastgehouden emoties zich langzaam ontvouwen. De fysieke aanraking kan dienen als een brug tussen ons lichaam en onze emoties, waardoor we dieper in contact komen met wat er binnenin speelt.
Depressie kent twee kernsymptomen
- Anhedonie: het onvermogen is om plezier te ervaren. De depressieve persoon ervaart prikkels die gewoonlijk plezierig zijn (lekker eten, een mooi concert meemaken), niet meer als positief. Er is geen geluksbeleving en soms ook geen pijnbeleving, alleen maar gevoelloosheid. En, erg belangrijk: dat is niet alleen in het hoofd zo, maar in het gehele zenuwstelsel. Geen vlinders in je buik, kippenvel, tranen van geluk of een spontane brede glimlach.
- Vitale remming: Vitale remming verwijst naar een ‘niet-willen’ en ‘niet-kunnen’. Fysiek uit zich dat in een stijf lichaam, stoornissen van de spijsvertering, seksualiteit of doorbloeding, zware benen of armen, traagheid, kou en allerlei verschillende pijnsymptomen.
Bovenstaande symptomen kunnen verlicht worden door aanraaktherapie. Hoe kan dat eigenlijk? Blokkeert anhedonie bijvoorbeeld niet elke positieve prikkel die zou ontstaan bij helende aanraking?
Interoceptie en psychisch welzijn
Ten eerste stimuleert helende aanraking via de huid bepaalde zenuwvezels, die op hun beurt zorgen voor regulering in de interoceptie. Via interoceptie word je je gewaar van je innerlijke lichaam: je registreert dorst, honger, opwinding, pijn, ziektesymptomen en nog veel meer. Interoceptie is dus een ‘lichamelijk waarnemen’. Samen met andere vormen van waarneming bepaalt het of en hoe je je ‘lichaams-ik’ ervaart. Die ervaring speelt een grote rol in je psychische welzijn en kan via massagetherapie worden hersteld. De gevoelloosheid die men bij anhedonie ervaart, neemt dus af. Bovendien ontstaat er niet alleen opnieuw ervaring an sich, maar kan een patiënt na verloop van tijd weer positieve prikkels ervaren.
De grote verlichter: oxytocine
Zoals je misschien weet, wordt oxytocine ook wel het ‘gelukshormoon’ of ‘knuffelhormoon’ genoemd. Het zou ons sociale gedrag verbeteren, bijvoorbeeld door een wederzijds vertrouwen tussen twee mensen te creëren. Het werkt ook ontspannend en remt pijnprikkels. Oxytocine ontstaat in allerlei verschillende situaties, en één belangrijke daarvan is bij zachte, ritmische huidaanrakingen. Zorgvuldige stimulering van de huid middels aanraaktherapie zou weleens een bijzonder medicijn kunnen zijn als je lijdt aan depressiviteit.
Nog even dit… Vermoed je dat je depressief bent? Zoals je hierover hebt kunnen lezen kan aanraaktherapie onderdeel zijn van een holistisch plan van aanpak. Maak echter ook altijd een afspraak met je huisarts.
Lees meer over dit onderwerp in ‘Huidhonger’ van Bruno Müller-Oerlinghausen en Gabrielle Mariell Kiebgis.